Układ przestrzenny Sieradza na przestrzeni wieków

W sieradzkim kościele farnym pw. Wszystkich Świętych, po lewej stronie prezbiterium, znajduje się datowany na drugą ćwierć XVIII wieku ołtarz Matki Boskiej [1]. Warto zwrócić na niego uwagę przy najbliższej okazji ze względu na związaną z nim ciekawą historię, opisaną niżej. Istniejący dziś ołtarz Matki Boskiej jest prawdopodobnie tożsamy z dawnym ołtarzem Matki Boskiej Szkaplerznej [2]. Widniejący w nim obraz pędzla Baltazara de Juncka z 1751 r. zawiera słynny wizerunek Sieradza (Rys. 1). Kult Matki Boskiej Szkaplerznej odwołuje się do wydarzeń z połowy XIII wieku, kiedy to karmelicie, św. Szymonowi Stockowi, objawiła się Matka Boska i poleciła mu nosić szkaplerz (szeroki płat materiału z otworem na głowę, okrywający barki, plecy i pierś) jako ochronę przed ogniem piekielnym. Kult rozpowszechnił się, zaczęły powstawać bractwa, kościoły i ołtarze z nim związane [3].  Rysunek 1. Kopia wizerunku zamku sieradzkieg...

Mój artykuł pt. Zabudowa śródrynkowa w Sieradzu. Część 1 – domy i jatki ukaże się w tomie 18 Sieradzkiego Rocznika Muzealnego. Dodatkiem do niego jest tabela własnościowa właścicieli obiektów na sieradzkim śródrynku. Tabela będzie dostępna tutaj w momencie ukazania się drukowanej publikacji.

 Artykuł poświęcony ulicy Zamkowej w Sieradzu w latach 1432-1823 ukazał się w nowym tomie Sieradzkiego Rocznika Muzealnego, nr 17/2021 (https://muzeum-sieradz.com.pl/sieradzki-rocznik-muzealny-tom-17/). Artykuł posiłkuje tabela, która ze względów objętościowych nie została wydrukowana, Czytelnicy mogą się z nią zapoznać tutaj. Wykorzystanie tabeli jest dozwolone pod warunkiem powołania się na jej źródło:  J. Jurek, Ulica Zamkowa w Sieradzu w latach 1432-1823 , Sieradzki Rocznik Muzealny nr 17, 2021. Tabele 1-3, https://sieradzkaprzestrzen.blogspot.com/2021/09/ulica-zamkowa-1432-1823-r.html

               Interesującym zagadnieniem, choć pozostającym nieco na boku głównego zadania, jakim jest dla mnie rekonstrukcja topografii i stosunków własnościowych w dawnym Sieradzu, jest pytanie o wymiary działek, na których stały miejskie zabudowania. Dokumenty pochodzące z XV-XVII wieku niezwykle rzadko wspominają o wymiarach działek podlegających sprzedaży lub innym transakcjom. Tymczasem badacze są przekonani, że w XIII wieku, kiedy wiele polskich miast powstało przez dokonywanie ich lokacji, wyznaczano miasta stosując się do pewnych reguł ich rozplanowywania. Wiąże się to m.in. z wyborem rozmiarów działki lokacyjnej, czyli pewnej fundamentalnej długości i szerokości, która, powtarzana, dawała początek topografii miasta. Niestety, najstarsze dokumenty rzucające światło na topografię miasta pochodzą z okresu dwieście lat po lokacji i sto lat po dużych zniszczeniach, jakie przyniósł najazd Krzyżaków z 1331 r. Z kolei najstarszy i wystarcz...

  Do pobrania: artykuł , tabela właścicieli działek Stosunki własnościowe ulicy Tkackiej [1] da się dość dokładnie zrekonstruować na podstawie najstarszej sieradzkiej księgi wójtowskiej, o skrajnych datach wpisów od 1432 do 1457 r. Jako pierwsza dokonała tego Urszula Sowina [2] , ja zaś przedstawiam tutaj nieco odmienną wersję tej rekonstrukcji, opartą o podobny materiał źródłowy. Omawiana ulica (po łacinie występująca jako platea textorum , a dopiero w XVI wieku przemianowana na Sukienniczą) miała swój początek w pobliżu kościoła farnego i bramy miejskiej – a więc od ulicy Wszystkich Świętych, a dochodziła do ulicy Grodzkiej. Na tym ciąg komunikacyjny raczej się nie kończył – dochodził zapewne pod sam klasztor i jego cmentarz, ale tylko ten pierwszy odcinek nosił miano ulicy Tkackiej. Rekonstrukcja układu przestrzennego tej ulicy wykonana na podstawie akt z lat 1432-1457 przedstawia Rysunek 1.   Rysunek 1 . Rekonstrukcja układu przestrzennego ulicy Tkackiej...